Το χωριό Γούμερο πρωτοεμφανίστηκε στην ιστορία το 1364 μαζί με το Χελιδόνι. Είναι ένα υστεροβυζαντινό χωριό και το όνομά του φαίνεται να σχετίζεται με το όνομα του πρώτου οικιστή του ή φρούραρχου του κάστρου του, ονόματι Vumeri. Υπό την έννοια αυτή άλλες απόψεις που έχουν ιδεί το φως της δημοσιότητος για την προέλευση του ονόματός του χρειάζονται περαιτέρω διερεύνηση. Πιστεύεται ότι αναπτύχθηκε στα χρόνια της φραγκοκρατίας, όπως και το Χελιδόνι, και έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ιστορία της νοτιο-ανατολικής Ήλιδος και της ευρύτερης περιοχής της Ηλείας.
Στην υστεροβυζαντινή εποχή (1364-1370) και κατά την Βενετοκρατία το Γούμερο μαζί με τα άλλα αξιόλογα χωριά Χελιδόνι και Ώλενα ήταν χωριά οχυρά, όπως μαρτυρούν περί αυτού τα κάστρα και οι ονομασίες των τοποθεσιών, αλλά και όπως μέσα από τις γραπτές μαρτυρίες, του 14ου αιώνα, προκύπτει.
Κατά την υστεροβυζαντινή εποχή (1364-1370) το Γούμερο, το Χελιδόνι κι η Ώλενα ήταν χωριά που κατοικούνταν από Έλληνες, αλλά αποτελούσαν την εποχή εκείνη κάστρα-φέουδα των Φράγκων στην περιοχή της Ηλείας, της Γκριζέρας (Grisera), όπως την αποκαλούσαν οι Φράγκοι και που ανήκε στο πριγκιπάτο της Αχαΐας (Μορέας). Οι πρίγκιπες της εποχής εκείνης, κυβερνήτες της Αχαΐας, μιας περιοχής που περιελάμβανε ολόκληρη σχεδόν την Πελοπόννησο, με εξαίρεση τις Βενετικές χώρες γύρω από τον Μυστρά στη Λακωνία, κυβέρνησαν και το Γούμερο ή αλλιώς το κατείχαν ως φέουδο τους, μαζί με τα άλλα κάστρα της περιοχής της Ηλείας (Γκριζέρας), όπως του Χελιδονίου, το Ποντικό στον Άγιο Ανδρέα του Κατακώλου και της Αρχαίας Ήλιδας).
Την περίοδο των ετών 1370-1391 στους χωρογραφικούς πίνακες των φέουδων του Μοριά (1391), δεν συμπεριλαμβάνεται το Γούμερο ούτε το Χελιδόνι. Έτσι, μπορούμε να υποθέσουμε ή ότι η περιοχή πέρασε σε άλλα χέρια ή ότι η περιοχή βρισκόταν σε μεγάλη αναστάτωση ή αναρχία. Πράγματι, φαίνεται πως από το 1396 έως το 1432 στην Πελοπόννησο καταφθάνουν οι Ναβαραίζοι Φράγκοι από την μακρινή Ισπανία, οι οποίοι απωθούν τους Φράγκους και γίνονται αφέντες του πριγκιπάτου του Μορέα. Στο μεσοδιάστημα των ετών 1370 έως 1396 η περιοχή του Γουμέρου και του Χελιδονίου μπορεί να βρέθηκε σε αναστάτωση, λόγω των Ναβαραίζων ή σε αναρχία και ανυπακοή εξαιτίας των συχνών αλλαγών στη διακυβέρνηση της περιοχής.
Το πέρασμα της περιοχής του Γουμέρου και όλης της Ηλείας από τους Φράγκους στους Βυζαντινούς Έλληνες (1428-1460) του δεσποτάτου του Μυστρά έγινε το έτος 1428, όταν οι βυζαντινοί του Μυστρά, οι αδελφοί Παλαιολόγοι, κατέλαβαν το μεγαλύτερο μέρος του Μορέως είτε πολεμώντας τους Φράγκους είτε μέσα από τους πολιτικούς τους γάμους.
Μετά την άλωση της Πόλης το 1453 ένα μεγάλο μέρος της Πελοποννήσου κατείχετο από τους Δεσπότες του Μυστρά Θωμά και Δημήτριο Παλαιολόγους. Την Ηλεία και την περιοχή του Γουμέρου, όπως ήδη αναφέρθηκε, κατείχαν οι Βυζαντινοί του Μυστρά. Το έτος 1460, όμως, οι Βυζαντινοί Δεσπότες του Μυστρά Θωμάς και Δημήτριος Παλαιολόγος ηττήθέντες ή πιεζόμενοι από τους Τούρκους (1460-1685), παρέδωσαν ολόκληρο το μέρος της Πελοποννήσου που κατείχαν σε αυτούς. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Τούρκοι εισχωρούσαν και πριν από το γεγονός αυτό σταδιακά, στον Μοριά και στην περιοχή της Ηλείας, όπου επέφεραν μεγάλες καταστροφές και δεινά.
Το έτος 1463 το Άργος καταλαμβάνεται από τους Βενετούς, κατ’αυτόν τον τρόπο κηρύσσετε ο Α΄ Βενετοτουρκικός πόλεμος που διήρκησε έως το 1479. Οι Βενετοί στον πόλεμο αυτόν εναντίων των Τούρκων, κάλεσαν τους Έλληνες σε αγώνα κατά των Τούρκων υποσχόμενοι μεγάλη βοήθεια. Στο κάλεσμα αυτό ανταποκρίθηκαν Έλληνες και Αλβανοί της Πελοποννήσου και τάχθηκαν με τη σημαία των Βενετών και κατόρθωσαν πολλά ανδραγαθήματα. Μεταξύ των Ελλήνων της Πελοποννήσου που τάχθηκαν στο πλευρό των Βενετών είναι και οι Έλληνες τη περιοχής του Γουμέρου, Χελιδονίου και Ώλενα, οι οποίοι επαναστατούν κατά των Τούρκων, ζητώντας την ελευθερία τους. To έτος 1470 έως το έτος 1685 το Γούμερο, το Χελιδόνι, η Ώλενα και τα άλλα χωριά της Ηλείας κυριαρχούνται από τους Τούρκους.
Η κατάκτηση της Πελοποννήσου από τους Βενετούς για 2η φορά (Β’ Βενετοκρατία) έγινε στα έτη 1685-1715 όπου το Χελιδόνι εξακολουθεί να υπάρχει και να επιβιώνει στη εποχή όπου κυριαρχούσαν οι Βενετοί, ως ένα μεγάλο χωριό. Το Χελιδόνι σύμφωνα με την απογραφή Grimani αποτελεί ένα από τα πέντε μεγαλύτερα σε πληθυσμό χωρία της Ηλείας, στην περιοχή πια της διοικητικής περιοχής του Χλουμουτσίου. Αυτό προκύπτει από την απογραφή Grimani της Βενετικής Δημοκρατίας.
Το Γούμερο εμφανίζεται πάλι πολλά χρόνια μετά την επανάσταση του 1821 και συγκεκριμένα το έτος 1835 στον Δήμο Γουμερίας.
Το βιβλίο αναφέρεται στην τοπική ιστορία του χωριού Χελιδόνι Ηλείας από της πρώτης γραπτής μαρτυρίας για την ύπαρξή του, το έτος 1364, ως σήμερα. Υπάρχουν όμως αναφορές και στην ιστορία άλλων χωριών της περιοχής και κυρίως των λεγόμενων Ωλενιακών χωριών, όπως του Γουμέρου και της Ωλένης στα χρόνια της Α’ Τουρκοκρατίας.
Εκδόσεις : Διάδραση
Αγοράστε το Βιβλίο Απο ΕδώΣύντομο βιογραφικό του Κωνσταντίνου Χ. Μπασέτα
Ο Κωνσταντίνος Μπασέτας γεννήθηκε στο Χελιδόνι Ηλείας. Σπούδασε στην Παιδαγωγική Ακαδημία Τριπόλεως, από την οποία πήρε πτυχίο δασκάλου, και στο Πανεπιστήμιο του Freiburg της Γερμανίας, από το οποίο πήρε τον τίτλο Magister Artium στα Παιδαγωγικά, την Ψυχολογία και Φιλοσοφία. Το έτος 1990 αναγορεύτηκε διδάκτωρ της Παιδαγωγικής στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Δίδαξε επί σειράν ετών σε δημοτικά σχολεία, ως Καθηγητής των Παιδαγωγικών στη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία, στο Μαράσλειο Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης, στις σχολές Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών, καθώς και σε μεταπτυχιακά τμήματα σπουδών. Διετέλεσε Σχολικός Σύμβουλος της Δημοτικής Εκπαίδευσης. Έγινε Καθηγητής της Παιδαγωγικής Ψυχολογίας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης, στο οποίο δίδαξε, ως τη συνταξιοδότηση του, επί 20 συναπτά έτη. Είναι συγγραφέας πολλών επιστημονικών άρθρων και μελετών, κυρίως ψυχοπαιδαγωγικού περιεχομένου. Από τις εκδόσεις «Διάδραση» κυκλοφορούν και τα βιβλία του Ψυχολογία της μάθησης, Παιδαγωγική αλληλεπίδραση στο σχολείο και Γνωστικές – πραξιακές θεωρίες μάθησης και σχολική πρακτική.
